του Γ. ΔΕΛΑΣΤΙΚΜπορεί ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου να αισθάνεται πανευτυχής για το έργο του στις αμέτρητες ανά την υφήλιο συνεντεύξεις που δίνει, αλλά δεν υπάρχει πλέον οικονομολόγος σοβαρός σε διεθνές επίπεδο, προοδευτικός ή συντηρητικός, ο οποίος να μην δηλώνει ότι μετά την υπαγωγή της Ελλάδας στο καθεστώς υποτέλειας προς το ΔΝΤ και την ΕΕ θεωρεί πιθανότατο πως η χώρα μας θα χρεοκοπήσει, υποχρεούμενη σε αναδιάρθρωση χρέους. Την πεποίθηση ότι έχουμε εισέλθει σε εποχή χρεοκοπίας κρατών έχει και η γερμανική κυβέρνηση της καγκελαρίου Μέρκελ, γι’ αυτό και... προωθεί με εξαιρετική επιμονή στην ΕΕ την άποψή της ότι πρέπει να καταρτιστεί και να συμφωνηθεί από όλους τους Ευρωπαίους ηγέτες συγκεκριμένη διαδικασία «συντεταγμένης», κατά τη γερμανική ορολογία, χρεοκοπίας κρατών της Ευρωζώνης, η οποία και θα αντικαταστήσει το σήμερα υφιστάμενο «πακέτο στήριξης» των 750 δις ευρώ...
Εκ των πραγμάτων, λοιπόν, επιβάλλεται μια καλύτερη ενημέρωση γύρω από το τι σημαίνει χρεοκοπία και αναδιάρθρωση χρέους, όσο κι αν η συζήτηση αυτή είναι ιδιαιτέρως δυσάρεστη. Ο καθοριστικός παράγοντας στην αναδιάρθρωση χρέους είναι αν την πρωτοβουλία της απόφασης την έχει η κυβέρνηση μιας χώρας ή αν αυτό το αποφασίζουν οι δανειστές, οι οποίοι τότε επιβάλλουν και τους όρους της αναδιάρθρωσης. Ας εξετάσουμε αναλυτικά αυτές τις δύο εκδοχές και τις δυνητικές επιπτώσεις τους στην περίπτωση της χώρας μας. Αν αποφασίζαμε εμείς Στην περίπτωση που η κυβέρνηση μιας χώρας αποφασίσει να προχωρήσει σε στάση πληρωμών και αναδιάρθρωση του χρέους της, πληροφορεί τους δανειστές της ότι σταματά να πληρώνει τις δόσεις της. Ανακοινώνει η ίδια ότι, αντί να αποπληρώσει το σύνολο των δανείων της, θα πληρώσει, π.χ., το 60% μόνο. Επίσης, ανακοινώνει ότι αντί να πληρώσει, π.χ., σε έξι χρόνια θα πληρώσει σε δεκαπέντε, ότι αντί να πληρώνει με επιτόκιο 8% θα υπολογίζει τα χρέη της με επιτόκιο 4%, ότι επί τρία χρόνια δεν θα πληρώνει ούτε τόκους ούτε τοκοχρεολύσια μέχρι να ορθοποδήσει η οικονομία της κ.λπ. Πάνω σε αυτούς τους όρους γίνεται μια διαπραγμάτευση με τους δανειστές, οι οποίοι συνήθως είναι υποχρεωμένοι να συμφωνήσουν, γιατί η κυβέρνηση της χρεοκοπημένης χώρας προβάλλει το ακαταμάχητο επιχείρημα «αν σας αρέσει, αλλιώς δεν παίρνετε φράγκο»! Η λύση αυτή έχει το συγκριτικό πλεονέκτημα ότι είναι η ίδια η κυβέρνηση της πληττόμενης χώρας που χαράζει τη στρατηγική και την τακτική της εξόδου από την κρίση και της ανόρθωσης της οικονομίας. Ακολουθεί αναπτυξιακή πολιτική, αδιαφορώντας για τα ελλείμματα του προϋπολογισμού και το δημόσιο χρέος, προτάσσοντας την απασχόληση των εργαζομένων. Η επιλογή αυτή προϋποθέτει την προσωρινή εθνικοποίηση των τραπεζών.
Η περίπτωση της Ελλάδας
Αν υποθέσουμε ότι κάποια άλλη ελληνική κυβέρνηση έκανε αυτή την επιλογή –γιατί είναι προφανές ότι η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου αποκλείεται να την κάνει– θα ήταν υποχρεωμένη να προχωρήσει σε μια στρατηγικής σημασίας κίνηση: να αποσύρει την Ελλάδα από το ευρώ! Ο λόγος είναι ότι αν παραμέναμε στην Ευρωζώνη, καθώς η Τράπεζα της Ελλάδος δεν έχει δικαίωμα έκδοσης χρήματος, οι εταίροι της ΕΕ θα μας στραγγάλιζαν οικονομικά σε ελάχιστα 24ωρα και η χώρα θα περιέπιπτε σε κατάσταση χάους. Θα ήταν αναγκαία, επομένως, η επιστροφή στη δραχμή προκειμένου να λειτουργήσει η οικονομία στο εσωτερικό της Ελλάδας. Προσωρινά η δραχμή δεν θα ήταν ελεύθερα διαπραγματεύσιμη στις χρηματαγορές. Θα είχε αυθαιρέτως καθορισμένη σταθερή ισοτιμία στην αρχή, προκειμένου να περιορίσει τις κερδοσκοπικές επιθέσεις. Ούτως ή άλλως οι εισαγωγές θα αντιμετώπιζαν σοβαρότατα προβλήματα, σε αντίθεση με τις εξαγωγές που θα σημείωναν αύξηση. Υποχρεωτική θα ήταν επίσης η προσωρινή τουλάχιστον εθνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος, δεδομένου ότι οι ελληνικές τράπεζες δεν θα μπορούσαν να δανειστούν στη διεθνή διατραπεζική αγορά. Βεβαίως, πρέπει να γνωρίζουμε ότι ούτε σήμερα οι ελληνικές τράπεζες μπορούν να δανειστούν στη διατραπεζική αγορά και η ρευστότητά τους εξαρτάται αποκλειστικά από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, στην οποία ήδη χρωστούν κάπου… 100 δις ευρώ! Στην περίπτωση όμως της επιστροφής στη δραχμή, το εθνικοποιημένο τραπεζικό νόμισμα θα χρησιμοποιηθεί από την κυβέρνηση ως αποφασιστικής σημασίας μοχλός χρηματοδότησης των επιχειρήσεων και των επαγγελματιών προκειμένου να λειτουργήσει η οικονομία σε πλαίσιο μεγάλων αρχικών δυσκολιών, όπως είναι αυτονόητο. Ευνοϊκή ιδιομορφία συνιστά το γεγονός ότι τα δισεκατομμύρια ευρώ που κυκλοφορούν στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας θα θέσουν αυτομάτως στη διάθεση της κυβέρνησης τεράστια ποσά συναλλάγματος που θα διευκολύνουν την αντιμετώπιση των αρχικών προβλημάτων με τις εισαγωγές.
Όταν αποφασίζει η Μέρκελ
Η δεύτερη εκδοχή, απείρως πιθανότερη στην περίπτωση της Ελλάδας, είναι να αποφασίσουν οι ηγέτες της ΕΕ –δηλαδή η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους– και να κηρύξουν αυτοί τη χώρα μας χρεοκοπημένη, αποφασίζοντας και τους όρους της αναδιάρθρωσης του ελληνικού δημόσιου χρέους στο εξωτερικό. Στην περίπτωση αυτή δεν θα βγει η Ελλάδα από την Ευρωζώνη, παρόλο που υπάρχουν πολλοί Γερμανοί οικονομολόγοι και πολιτικοί, οι οποίοι υποστηρίζουν με πάθος την εκδίωξη της Ελλάδας και άλλων μεσογειακών ευρωπαϊκών χωρών από το ευρώ. Η γραμμή των Γερμανών τραπεζιτών όμως είναι υπέρ της παραμονής της Ελλάδας στην Ευρωζώνη για να πάρουν πίσω τα λεφτά που τους χρωστάμε, άρα πρέπει να θεωρείται βέβαιο με τα μέχρι στιγμής δεδομένα ότι αν μας χρεοκοπήσουν οι Ευρωπαίοι υπό την ηγεσία των Γερμανών, δεν θα μας διώξουν από το ευρώ. Το αντίτιμο θα είναι πολύ πιο βαρύ από όσο φαντάζεται κανείς. Προκειμένου να διασφαλίσουν ότι στη συνέχεια όλος ο ελληνικός λαός θα δουλεύει για να πληρώνει τις γερμανικές, γαλλικές και λοιπές ξένες τράπεζες που μας έχουν δανείσει, θα αφαιρέσουν από την ελληνική κυβέρνηση τη… διακυβέρνηση της Ελλάδας! Όπως προβλέπει σχέδιο της γερμανικής κυβέρνησης που αποκάλυψε το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel, όποια χώρα της Ευρωζώνης πτωχεύει θα περιέρχεται υπό τη διακυβέρνηση της υπό ίδρυση Λέσχης του Βερολίνου!
Κατοχικός διοικητής
Η κυβέρνηση Μέρκελ είναι αποφασισμένη να προωθήσει τη λήψη αποφάσεων για τη «συντεταγμένη χρεοκοπία» των χωρών της Ευρωζώνης γι’ αυτό και ανέθεσε μυστικά σε ομάδα δώδεκα Γερμανών «σοφών» να της παρουσιάσουν σχετικό σχέδιο, πράγμα που έκαναν. Φρίκη αισθάνεται όποιος διαβάσει το κείμενό τους. Κατά το γερμανικό σχέδιο, το ΔΝΤ είναι εκείνο που θα αποφασίζει πότε απαιτείται η αναδιάρθρωση του χρέους χώρας της Ευρωζώνης. Τότε θα μπαίνουν στο παιχνίδι οι Γερμανοί. Όπως αναφέρει το σχέδιο του Βερολίνου «τότε πρέπει να υπάρξει μια συρρίκνωση της διαθεσιμότητας κυρίαρχων εξουσιών» κατά το κείμενο. «Η κυβέρνηση της εν λόγω χώρας δεν θα επιτρέπεται πλέον να αποφασίζει για το κρατικό ταμείο με απεριόριστες εξουσίες», εξηγεί το Der Spiegel και αναλύει πώς θα γίνεται αυτό: «Στη θέση της, θα διαφυλάσσει τα συμφέροντα της περιουσίας του χρεοκοπημένου κράτους “μια συνδεόμενη με τις ιδιαιτερότητες της περιοχής προσωπικότητα εμπιστοσύνης ή ομάδα προσωπικοτήτων” που θα ορίζεται από τη Λέσχη του Βερολίνου». Αυτή η υπό ίδρυση Λέσχη του Βερολίνου θα είναι ένας «νομικά ανεξάρτητος θεσμός» κατά τους Γερμανούς που την προτείνουν. Θα συγκεντρώνει τη δραστηριότητά της στα κρατικά ομόλογα και τα αξιόγραφα που προκύπτουν από αυτά και θα είναι έτοιμη να αναλάβει τη διακυβέρνηση όσων χωρών της Ευρωζώνης προχωρήσουν σε αναδιάρθρωση του χρέους τους.