Η καθηγήτρια κλασικής αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ολγα Παλαγγιά, δεν είναι σίγουρα ένα τυχαίο πρόσωπο όσες ενστάσεις κι αν θέλει κάποιος να εκφράσει για το επιστημονικό της έργο. Πριν από μερικά χρόνια είχε απασχολήσει πάλι την επικαιρότητα, ισχυριζόμενη πολλά και ενδιαφέροντα για τις αρχαιολογικές αποκαλύψεις της Βεργίνας.
Διαβάζουμε από το http://akritas-history-of-makedonia.blogspot.gr/2008/05/borza.html, μια εξαιρετικά αποκαλυπτική ιστορία:
“…Πολλά ακούστηκαν αλλά και πολλά διαβάστηκαν σε ότι αφορά τους ισχυρισμούς δύο γνωστών καθηγητών ιστορίας και αρχαιολογίας Αμερικάνο Ακαδημαϊκό Eugene Borza και της Ελληνίδας Καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αρχαιολόγου κ. Όλγας Παλαγγιάς σε ότι αφορά την προέλευση του νεκρού που ενταφιάστηκε στον Τάφου υπ’αριθμ ΙΙ. Οι ισχυρισμοί αυτοί ξαναήρθαν στην επικαιρότητα μέσω ενός άρθρου του National Geographic
Οι διφορούμενες απόψεις του Borza περί της Ελληνικότητας των αρχαίων Μακεδόνων είναι γνωστές από την δεκαετία του 80 αλλά και της Όλγας Παλαγγιά σε ότι αφορά τον Τάφο του Φιλίππου Β’ από τα μέσα του 90 και του Παναγιώτη Φακλάρη(τέλη 90).
Ο Ανδρόνικος υποστήριξε ότι ότι τα ευρήματα ήταν οι τόποι ταφής Μακεδόνων Βασιλέων, συμπεριλαμβανομένου και του τάφου του Φιλίππου Β’ πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, μιας από τις γυναίκες του και του γιου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Αλέξανδρου Δ’ του Μακεδόνος. Αυτό έχει επιβεβαιωθεί από πολλούς αρχαιολόγους και την ελληνική κυβέρνηση.
Παρ’όλα αυτά, υπάρχουν αρχαιολόγοι – όπως οι προαναφερομένοι – που αμφιβάλλουν για αυτό και λένε ότι ο τάφος ανήκει στον Φίλιππο Γ’ τον Αρριδαίο , ετεροθαλή αδελφό του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Σε περίπτωση που είναι έτσι τα όπλα και η πανοπλία που βρέθηκαν στον τάφο ανήκουν στον Μέγα Αλέξανδρο καθώς ο Φίλιππος Γ’ ο Αρριδαίος γύρισε τα όπλα του πίσω στην Μακεδονία αφού αυτός πέθανε. Απαντήσεις δόθηκαν από πολλούς, πηγές που τις μάζεψε συνολικά το macedonia-greece.blogspot.com αλλά προσωπικά θα σταθώ στον μεγαλύτερο ίσως νεώτερο ιστορικό και μελετητή της ιστορίας της Μακεδονίας, τον Βρεττανό N.G.L. Hammond και στις αναλύσεις-απαντήσεις που έχει δώσει στην συγκεκριμένη ομάδα των ιστορικών-αρχαιολόγων.
Πηγή μου είναι το βιβλίο του Χάμμοντ “Ο Φίλιππος ο Μακεδών” εκδόσεων Μαλλίαρης-Παιδεία
Περιγράφοντας τη διαδοχή του Αλεξάνδρου, ο Ιουστίνος (11.2.1) γράφει ότι πρώτη φροντίδα του ήταν να κηδέψει τον πατέρα του και πρώτα απ’ όλα πρόσταξε να εκτελεσθούν οι συνένοχοι της δολοφονίας στον τύμβο του πατέρα του.
Οι δύο άνδρες που πήραν μέρος με τον Παυσανία στη δολοφονία του Φιλίππου αναφέρονται ως Ηρομένης και Αρραβαίος, γιοι του Αερόπου. Ο Αρριανός επίσης τούς αναφέρει διηγούμενος την τύχη του τρίτου τους αδελφού, του Αλεξάνδρου, που επίσης κατηγορήθηκε, αλλά απαλλάχθηκε. Προφανώς βρέθηκαν ένοχοι κατά τη διαδικασία της δίκης που περιγράφει το απόσπασμα στον πάπυρο όπως λέει ο Χάμμοντ.
Για την ταφή του Φιλίππου, έχουμε πλέον τις αξιόλογες ανακαλύψεις του Ανδρόνικου το 1977. Ανέφερε για τον Τάφο II τις παρακάτω ιδιαιτερότητες που δε συνδέθηκαν με κανέναν άλλο τάφο αυτού του είδους. Ακόμη και σήμερα δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο.
Ο τάφος, όταν συμπληρώθηκε, καλύφθηκε με χαμηλό τύμβο κάπου δώδεκα μέτρα διάμετρο.
Στο ερυθρό χώμα αυτού του τύμβου βρέθηκαν δύο σκελετοί χωρίς κτερίσματα. Στο καμαροσκεπές άνω μέρος του τάφου υπήρχαν αντικείμενα μεταφερμένα εκεί από τη νεκρική πυρά. Περιλάμβαναν δύο ξίφη, μία λόγχη καρφωμένη στο χώμα και χαλινούς αλόγων. Στην επίπεδη κορνίζα του τάφου ο Ανδρόνικος βρήκε “κάτι σαν μικρή πυρά, σπασμένα αγγεία”, και οστά πουλιών ή μικρών ζώων, που είναι ίχνη τελετής κάθαρσης.
Η ερμηνεία των μοναδικών ευρημάτων του τάφου II παρέχεται από τις γραπτές πηγές.
Οι δύο σκελετοί είναι κατά πάσα πιθανότητα τα λείψανα του Ηρομένη και του Αρραβαίου που εκτελέστηκαν και παραχώθηκαν στον τύμβο.
Τα ξίφη είναι προφανώς τα ξίφη τους: αξιωματικοί σε δίκη είχαν το προνόμιο να φορούν στολή και να είναι ένοπλοι.
Η λόγχη ήταν το όπλο του δολοφόνου. Η τοποθέτηση της όρθια είναι πιθανόν ένα παραδοσιακό έθιμο.
Τα άλογα ήταν αυτά στην πύλη, “έτοιμα για τη φυγή” που μνημονεύει ο Διόδωρος (16.94.3) και ο Ιουστίνος (9.7.9): fugienti equos praeparatos.
Τα απανθρακωμένα κατάλοιπα και ο καθαρμός βρέθηκαν στο μέρος που το σώμα του δολοφόνου κρεμάστηκε σε σταυρό πάνω από το λείψανο του του Φιλίππου, αλλά και ότι οι γραπτές μαρτυρίες είναι ακριβείς στα γεγονότα — άλλο θέμα οι προθέσεις των συγγραφέων που στηρίζονται σε αυτά τα γεγονότα.
Αυτοί που υποστηρίζουν ότι ο τάφος II είναι του Φιλίππου Αρριδαίου, του διαδόχου του Αλεξάνδρου, δεν έχουν ερμηνεία αντίστοιχη που να εξηγεί αυτά τα μοναδικά στοιχεία όπως αναφέρει σχετικά ο Χάμμοντ.
Η υπόθεση του Μπόρζα ότι τα όπλα στον Τάφο II ήταν του Αλεξάνδρου που ο Φίλιππος Αρριδαίος τα κληρονόμησε και γι’ αυτό βρέθηκαν στον τάφο του πρωτοδημοσιεύτηκε το 1987 στο Phoenix,41,105. Στο ίδιο άρθρο ο Μπόρζα εξακολουθεί να θεωρεί τη γνώμη του ως “μια πιθανότητα” και αυτό μετά την παρέμβαση του Χάμμοντ όπου με ιστορικά επιχειρήματα τον αντέκρουσε.
Το δεύτερο κυρίως επιχείρημα είναι ότι ο Μπόρζα ΑΔΥΝΑΤΕΙ ΝΑ ΕΞΗΓΗΣΕΙ τι σημασία θα είχε η τοιχογραφία στην περίπτωση που ο τάφος ήταν του Φιλίππου Αρριδαίου, όταν η μόνη γνώση που έχουμε για το ότι αυτός ο ανάπηρος διανοητικά βασιλιάς προσπάθησε να χρησιμοποιήσει λόγχη ήταν, όταν προσπάθησε να χτυπήσει έναν διάδικο σε μια δίκη.
Τα κτερίσματα στον Τάφο του Φιλίππου έχουν τις ανώτατες καλλιτεχνικές προδιαγραφές. Η ασπίδα η διακοσμημένη με χρυσό, ασήμι και ελεφαντοστούν, το διακοσμημένο ασημένιο διάδημα με το σχέδιο από πουκάμισο φιδιού και οι περικνημίδες οι στολισμένες με χρυσάφι, ήταν σχεδιασμένες και προορισμένες για τελετουργική χρήση.
Ο Χάμμοντ αναφέρει ότι ο Τάφος II έχει μερικά μοναδικά γνωρίσματα. Το εσωτερικό της καμάρας έχει επιχρισθεί με κονίαμα(στούκο) και ένας αρμός του κονιάματος υποδηλώνει ότι η καμάρα του προθαλάμου επιχρίσθηκε κάποιο διάστημα μετά τον κυρίως θάλαμο. Μετά, μέσα στον κύριο θάλαμο, η επίχριση με κονίαμα δε συμπληρώθηκε. Φαίνεται ότι ο τάφος σφραγίστηκε βιαστικά. Η αιτία δίνεται από τον Ιουστίνο που αναφέρει πως ο Αλέξανδρος έσπευσε γρήγορα στην Ελλάδα (11.2.5, citato gradu in Greciam contendit), όπου πολιτικές αναταραχές απαιτούσαν την παρουσία του αμέσως.
Τελειώνοντας θα ήθελα να πω κάτι σε ότι αφορά τις επιθέσεις στην συγκεκριμένη ομάδακαι τους ισχυρισμούς της. Τα πανεπιστήμια, οι τόποι συζητήσεων του δυαδίκτυου, ΜΜΕ θα πρέπει να ενθαρρύνουν την ελεύθερη έρευνα και συζήτηση και να μην επιτρέπουν να μετατρέπονται σε χώρους πολιτικής προπαγάνδας. Είμαστε όλοι υποχρεωμένοι να διδασκόμαστε την αληθινή ιστορία που στηρίζεται σε έγκυρες μαρτυρίες και αποδείξεις αλλά και να ερευνούμε.
Το National Geographic αλλά και ορισμένα ελληνικά ΜΜΕ δυστυχώς μονόπλευρα αμέσως κόλλησαν ταμπέλες χωρίς να μας φέρουν και τις απόψεις της άλλης πλευράς.
Το εάν έχει δίκιο η ομάδα Lehmann (Borza, Παλαγγιά κλπ) ή ομάδα Ανδρόνικου (Hammond, Ρωμαίος, Παλιαδέλη) ας το κρινουμε με βάση των επιχειρημάτων αλλά και των στοιχείων που καταθέτει η κάθε ομάδα. Και τελειώνοντας οι Σκοπιανοί μπορεί επιφανεικά τον Eugene Borza να τον έχουν σαν θεό τους αλλά μετά την έκδοση του άρθρου “Macedonia Redux” το 1999 στο βιβλίο “The Eye Expanded: life and the arts in Greco-Roman Antiquity” όπου ευθέως τους αποκαλεί « Σλάβους που ήρθαν στην Μακεδονία τον 6ο αιώνα μ.Χ. όπως και νέο αναδυόμενο έθνος » άλλαξαν την πορεία “αγάπης” που είχαν από το 1990 και μετά και ειδικά με την έκδοση του βιβλίου του “the Shadows of Olympus”. Τον αποκαλούν ειδήμονα στην αρχαία Μακεδονική ιστορία αλλά κακό και άπειρο στην μοντέρνα πολτική ή νεώτερη Μακεδονική ιστορία.!!!