Δεν θέλω να σας τρομάξω, αλλά έχετε ακούσει τώρα τελευταία τον κ. Βενιζέλο; Στον κόσμο του. Λες και δεν ζούμε σ' αυτήν την χώρα. Λες και δεν βιώνουμε μια πρωτοφανή καταστροφική ύφεση που τρέχει αυτή την στιγμή με ρυθμό -8% σε ετήσια βάση για το 2012, έχει εκτοξεύσει την ανεργία στο 22% επίσημα, έχει βυθίσει στην ανέχεια το 45% του ενεργού πληθυσμού της χώρας και έχει κυριολεκτικά συνθλίψει την εσωτερική αγορά. Ο ετήσιος δείκτης κύκλου εργασιών (τζίρος) στο χονδρικό εμπόριο μειώθηκε το 2009 κατά 8,9%, το 2010 κατά 5,9%, ενώ το 2011 κατά 13,4%. Μέσα σε τρία χρόνια εξαφανίστηκε πάνω από το 28% του τζίρου στο χονδρεμπόριο, ενώ το 2012 προμηνύεται ακόμη χειρότερη χρονιά. Αντίστοιχα ο ετήσιος δείκτης κύκλου εργασιών (τζίρος) του λιανικού εμπορίου μειώθηκε το 2009 κατά 7,1%, το 2010 κατά 5,0%, το 2011 κατά 7,7%, ενώ το 2012 εκτιμάται ότι θα μειωθεί περισσότερο από 10,9%! Δηλαδή την περίοδο 2009-2012 χάθηκε πάνω από το 30% του λιανικού τζίρου.
Οι πολιτικές των μνημονίων επιδείνωσαν από κάθε άποψη την ύφεση και κυρίως την δραματική συρρίκνωση της εσωτερικής αγοράς. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι ο ετήσιος δείκτης κύκλου εργασιών (τζίρος) στον τομέα υπηρεσιών παροχής καταλύματος και εστίασης, ο οποίος επειδή συνδέεται και με τον τουρισμό αποτελούσε μια από τα πιο δυναμικά μερίδια της εσωτερικής αγοράς, πνέει τα λοίσθια. Το 2009 υπέστη μείωση κατά 9,1%, το 2010 κατά 8,2%, το 2011 κατά 7,4% και για το 2012 εκτιμάται ότι θα συρρικνωθεί περεταίρω κατά 8,9%. Με άλλα λόγια η αγορά αυτή έχασε μέσα σε τέσσερα χρόνια πάνω από το 1/3του ετήσιου τζίρου της. Μπορεί να αναβιώσει μια οικονομία με τέτοια καθίζηση της εσωτερικής της αγοράς, κάτω από οποιοδήποτε καθεστώς; Ούτε κατά διάνοια.
Για να ανακάμψει η εσωτερική αγορά που βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση χρειάζεται ένα βασικό συστατικό. Δραστική αύξηση της αγοραστικής δύναμης του πληθυσμού. Κι αυτό μπορεί να γίνει μόνο με έναν τρόπο σήμερα: με την πραγματική αύξηση του μέσου λαϊκού εισοδήματος, του μισθού και της σύνταξης. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Οι κυβερνήσεις τα παλιότερα χρόνια είχαν επινοήσει την υποκατάσταση της πραγματικής αύξησης του λαϊκού εισοδήματος με την επέκταση του ιδιωτικού δανεισμού. Κι έτσι εξασφάλιζαν την πλασματική επέκταση της ενεργού ζήτησης του πληθυσμού χωρίς πραγματικές αυξήσεις εισοδημάτων στα λαϊκά στρώματα. Η ιστορία αυτή τελείωσε οριστικά. Ακόμη και αν θεωρήσουμε ότι μπορούν οι τράπεζες και οι κυβερνώντες δεν μπορεί να συμβεί το ίδιο. Η δανειακή επέκταση νοικοκυριών και μικρομεσαίων είναι πλέον αδύνατη. Όχι μόνο γιατί δεν παρέχουν δάνεια οι τράπεζες, αλλά γιατί τα νοικοκυριά, οι ελευθεροεπαγγελματίες και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις πνίγονται τόσο πολύ από τα δάνεια, ώστε κάθε επέκταση του δανεισμού είναι αναπόφευκτο να πηγαίνει όχι στην αγορά, αλλά στην εξυπηρέτηση παλιότερων δανείων.
Αυτός είναι και ο λόγος που μια από τις πρώτες πράξεις παραγωγικής ανασυγκρότησης και ανάκαμψης της οικονομίας, θα πρέπει να εστιάζεται σε δυο πολύ βασικές συνθήκες: Αφενός, στην πραγματική αύξηση του εισοδήματος των λαϊκών στρωμάτων, ώστε να αναχαιτιστεί η καθίζηση της εσωτερικής αγοράς. Και αφετέρου, στην διαγραφή των ιδιωτικών χρεών νοικοκυριών και μικρομεσαίων προς τις τράπεζες προκειμένου να πάψει ο φαύλος κύκλος του υπερδανεισμού. Άλλος τρόπος δεν υπάρχει. Μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο υπό καθεστώς μνημονίων και δανειακών συμβάσεων; Ούτε κατά διάνοια
Όλα αυτά βέβαια για τον κ. Βενιζέλο δεν είναι παρά επικίνδυνες και τυχοδιωκτικές αντιλήψεις. Πώς είναι δυνατό να τολμάμε να αμφισβητούμε τον μονόδρομο της καταστροφής που μας έχουν δρομολογήσει αυτός και οι όμοιοί του
Οι πολιτικές των μνημονίων επιδείνωσαν από κάθε άποψη την ύφεση και κυρίως την δραματική συρρίκνωση της εσωτερικής αγοράς. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι ο ετήσιος δείκτης κύκλου εργασιών (τζίρος) στον τομέα υπηρεσιών παροχής καταλύματος και εστίασης, ο οποίος επειδή συνδέεται και με τον τουρισμό αποτελούσε μια από τα πιο δυναμικά μερίδια της εσωτερικής αγοράς, πνέει τα λοίσθια. Το 2009 υπέστη μείωση κατά 9,1%, το 2010 κατά 8,2%, το 2011 κατά 7,4% και για το 2012 εκτιμάται ότι θα συρρικνωθεί περεταίρω κατά 8,9%. Με άλλα λόγια η αγορά αυτή έχασε μέσα σε τέσσερα χρόνια πάνω από το 1/3του ετήσιου τζίρου της. Μπορεί να αναβιώσει μια οικονομία με τέτοια καθίζηση της εσωτερικής της αγοράς, κάτω από οποιοδήποτε καθεστώς; Ούτε κατά διάνοια.
Για να ανακάμψει η εσωτερική αγορά που βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση χρειάζεται ένα βασικό συστατικό. Δραστική αύξηση της αγοραστικής δύναμης του πληθυσμού. Κι αυτό μπορεί να γίνει μόνο με έναν τρόπο σήμερα: με την πραγματική αύξηση του μέσου λαϊκού εισοδήματος, του μισθού και της σύνταξης. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Οι κυβερνήσεις τα παλιότερα χρόνια είχαν επινοήσει την υποκατάσταση της πραγματικής αύξησης του λαϊκού εισοδήματος με την επέκταση του ιδιωτικού δανεισμού. Κι έτσι εξασφάλιζαν την πλασματική επέκταση της ενεργού ζήτησης του πληθυσμού χωρίς πραγματικές αυξήσεις εισοδημάτων στα λαϊκά στρώματα. Η ιστορία αυτή τελείωσε οριστικά. Ακόμη και αν θεωρήσουμε ότι μπορούν οι τράπεζες και οι κυβερνώντες δεν μπορεί να συμβεί το ίδιο. Η δανειακή επέκταση νοικοκυριών και μικρομεσαίων είναι πλέον αδύνατη. Όχι μόνο γιατί δεν παρέχουν δάνεια οι τράπεζες, αλλά γιατί τα νοικοκυριά, οι ελευθεροεπαγγελματίες και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις πνίγονται τόσο πολύ από τα δάνεια, ώστε κάθε επέκταση του δανεισμού είναι αναπόφευκτο να πηγαίνει όχι στην αγορά, αλλά στην εξυπηρέτηση παλιότερων δανείων.
Αυτός είναι και ο λόγος που μια από τις πρώτες πράξεις παραγωγικής ανασυγκρότησης και ανάκαμψης της οικονομίας, θα πρέπει να εστιάζεται σε δυο πολύ βασικές συνθήκες: Αφενός, στην πραγματική αύξηση του εισοδήματος των λαϊκών στρωμάτων, ώστε να αναχαιτιστεί η καθίζηση της εσωτερικής αγοράς. Και αφετέρου, στην διαγραφή των ιδιωτικών χρεών νοικοκυριών και μικρομεσαίων προς τις τράπεζες προκειμένου να πάψει ο φαύλος κύκλος του υπερδανεισμού. Άλλος τρόπος δεν υπάρχει. Μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο υπό καθεστώς μνημονίων και δανειακών συμβάσεων; Ούτε κατά διάνοια
Όλα αυτά βέβαια για τον κ. Βενιζέλο δεν είναι παρά επικίνδυνες και τυχοδιωκτικές αντιλήψεις. Πώς είναι δυνατό να τολμάμε να αμφισβητούμε τον μονόδρομο της καταστροφής που μας έχουν δρομολογήσει αυτός και οι όμοιοί του