Φρένο στο ενδεχόμενο xρεοκοπίας νέων δήμων φιλοδοξεί να θέσει το υπουργείο Εσωτερικών με το πρόγραμμα εξυγίανσης των υπερχρεωμένων δήμων και δημοτικών ενοτήτων, το οποίο προβλέπει ο «Καλλικράτης». «Δεν θέλουμε να φτάσουμε σε δραματικές καταστάσεις να ζητούν οι δήμοι έκτακτες επιχορηγήσεις, επειδή δεν μπορούν να ανταποκριθούν και να εξυπηρετήσουν βασικές λειτουργικές ανάγκες», δηλώνει στην «Κ» ο υφυπουργός Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, κ. Γ. Ντόλιος. Ουσιαστικά, το σχέδιο θα περιλαμβάνει περιορισμό των λειτουργικών δαπανών μέσω συγκεκριμένων ενεργειών στις οποίες θα υποχρεούται να προχωρήσει η υπερχρεωμένη δημοτική ενότητα ή ο δήμος.Για παράδειγμα, μία από τις δεσμεύσεις που θα κληθούν να αναλάβουν όσοι ενταχθούν στο πρόγραμμα εξυγίανσης είναι να παγώσουν για ένα χρονικό διάστημα (ίσως και ετών...) τις προσλήψεις ή να περιορίσουν ακόμα και να εξαλείψουν εντελώς δαπάνες όχι και τόσο απαραίτητες, όπως π.χ. διοργάνωση εκδηλώσεων.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», οι πέντε πρώτοι δήμοι που θα ενταχθούν υποχρεωτικά στο Πρόγραμμα Εξυγίανσης με υπουργική απόφαση, θα είναι ο Πειραιάς, η Ζάκυνθος, η Φυλή και οι δημοτικές ενότητες Νίκαιας (του νέου καλλικρατικού δήμου Νίκαιας - Ρέντη) και Αχαρνών. Το υπουργείο εκτιμά ότι περίπου 20 δήμοι/δημοτικές ενότητες θα χρειαστεί να εφαρμόσουν το Πρόγραμμα Εξυγίανσης. Σε αυτούς δεν περιλαμβάνονται Αθήνα και Θεσσαλονίκη, καθώς δεν θεωρούνται υπερχρεωμένοι.
Τις βασικές γραμμές του προγράμματος εξυγίανσης, όπως αυτό θα αποτυπωθεί σε σχετική υπουργική απόφαση που θα κατατεθεί έως το τέλος του χρόνου, αποκαλύπτει στην «Κ» ο κ. Γ. Ντόλιος, ο οποίος επισημαίνει ότι «στόχος μας είναι να μη βρούμε μπροστά μας έκτακτες καταστάσεις, οι οποίες θα απορρέουν από την αδυναμία κάποιων δήμων να εκπληρώσουν στοιχειώδη λειτουργικά έξοδα».
Η ένταξη στο πρόγραμμα Εξυγίανσης θα γίνεται είτε υποχρεωτικά είτε προαιρετικά. Στην περίπτωση της υποχρεωτικής ένταξης, το υπουργείο Εσωτερικών θα αποφασίζει με βάση τα στοιχεία της Διεύθυνσης Οικονομικών των ΟΤΑ ποιοι δήμοι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις στοιχειώδεις δαπάνες, π.χ. όσοι δήμοι δεν μπορούν να καλύψουν ακόμα και τη μισθοδοσία θα εντάσσονται υποχρεωτικά στο πρόγραμμα.
Στην δεύτερη περίπτωση της προαιρετικής ένταξης, οι δήμοι θα μπορούν να υποβάλουν αίτηση εφόσον πληρούν τα κριτήρια, ώστε να θεωρούνται υπερχρεωμένοι. Φυσικά, η ένταξη στο πρόγραμμα περιλαμβάνει και δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις.
Οπως επισημαίνει ο κ. Γ. Ντόλιος στην «Κ», «για το Πρόγραμμα Εξυγίανσης προβλέπεται ένα κεφάλαιο αλληλεγγύης στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, ώστε να δίδεται η δυνατότητα ενίσχυσης των υπερχρεωμένων, το οποίο θα επιδοτείται από πόρους των ΚΑΠ (Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι) σε ποσοστό 2% - 5%, ανάλογα με τον αριθμό και το μέγεθος των δήμων και ενοτήτων που θα κριθούν υπερχρεωμένοι.
Επίσης, από τον λογαριασμό αλληλεγγύης θα μπορεί να επιδοτείται το επιτόκιο του χρέους, ενώ δεν αποκλείονται χρηματοπιστωτικές διευκολύνσεις μέσω της μείωσης των μηνιαίων δόσεων.
Κεντρική υποχρέωση όλων των δήμων και ενοτήτων που θα ενταχθούν στο Ειδικό Πρόγραμμα Εξυγίανσης είναι να καταρτίσουν επιχειρησιακό σχέδιο για την έξοδό τους από το χρέος.
«Στην περίπτωση που το πρόβλημα αφορά δημοτική ενότητα ενός διευρυμένου δήμου, στον οποίο οι άλλες δημοτικές κοινότητες δεν αντιμετωπίζουν αντίστοιχο πρόβλημα, το σχέδιο με τις δεσμεύσεις για την έξοδο από την οικονομική κρίση θα αφορά μόνο την συγκεκριμένη δημοτική ενότητα», εξηγεί ο κ. Ντόλιος.
Στο πλαίσιο των κυρώσεων του προγράμματος, μέρος της Συλλογικής Απόφασης Τοπικής Αυτοδιοίκησης (χρηματοδότηση για επενδύσεις) θα μπορεί να δεσμεύεται, δηλαδή να παρακρατείται, το οποίο πρακτικά σημαίνει ότι δεν θα υλοποιούνται έργα στον συγκεκριμένο δήμο, μέχρι να εξοφληθεί το χρέος.