Χωρίς σύνταξη, αλλά και χωρίς ασφάλιση υγείας έχουν μείνει πολλοί ηλικιωμένοι, κυρίως ελεύθεροι επαγγελματίες, λόγω οφειλών στον ΕΦΚΑ.
Οι εν λόγω οικονομικές υποχρεώσεις, στο βαθμό που ξεπερνούν τις 20.000 ευρώ (6.000 ευρώ για τους αγρότες), αποκλείουν τον ασφαλισμένο από τη σύνταξη. Άρα ο ηλικιωμένος-υπερχρεωμένος καθίσταται ταυτόχρονα και ανασφάλιστος (χάνει την ασφαλιστική του ικανότητα), αλλά στερείται και της ασφαλιστικής ενημερότητας προκειμένου να μεταβιβάσει τυχόν περιουσιακά στοιχεία κ.α.
Έως τώρα η κυβέρνηση απέτυχε να επαναφέρει τη ρύθμιση για τις 120 δόσεις, κάτι που θα έδινε μια ανάσα στα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, αλλά θα ενίσχυε και τις εισπράξεις του δημοσίου (Εφορία, ΕΦΚΑ, παρακράτηση εισφορών υπέρ ΕΟΠΥΥ αντί της δωρεάν νοσηλείας στα δημόσια νοσοκομεία κ.α.). Παρά μόνο έφερε την αναβίωση παλαιότερης ρύθμισης (έως 120 δόσεις), αλλά αποκλειστικά για χρέη που δημιουργήθηκαν μέχρι το 2019, στις περιπτώσεις που αυτή η ρύθμιση απωλέσθηκε μέσα στην πανδημία (λήγει η σχετική προθεσμία στις 31/7/23).
Απώλεια ρύθμισης
Ωστόσο, η «ρύθμιση» αυτή απλώς δεν δουλεύει. Ακόμη και όσοι «μπαίνουν» (επανέρχονται), πληρώνοντας δύο παλαιότερες-απολεσθείσες δόσεις, το κάνουν προκειμένου να λάβουν ασφαλιστική ή φορολογική ενημερότητα για να προωθήσουν κάποια πράξη οικονομικού περιεχομένου με το δημόσιο ή τις τράπεζες.
Ο υπουργός Εργασίας Α.Γεωργιάδης έχει εξαγγείλει διεύρυνση του ύψους οφειλής έως τα 30.000 ευρώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες (και 8.000 ευρώ για τους αγρότες) ώστε κάποιος να μπορεί να αιτηθεί σύνταξης, και η οφειλή να παρακρατείται κάθε μήνα από τις αποδοχές.
Η κυβέρνηση δηλαδή απέτυχε να επαναφέρει μια γενναία ρύθμιση για τις οφειλές, κάτι που θα ήταν η σωστή επιλογή τόσο για όσους είναι στο όριο της σύνταξης, αλλά και για όσους επιχειρούν και ουσιαστικά επιζητούν μια δεύτερη ευκαιρία. Και τώρα δηλώνει έτοιμη να προσφέρει λύση…
Πλην εις μάτην!
Και αυτό καθώς στο πρώτο λάθος, αυτό της μη προσφοράς μιας τελευταίας ευκαιρίας για ρύθμιση 120 δόσεων και για τα χρεία της πανδημίας, έρχεται το δεύτερο λάθος: το όριο της 5ετίας εντός της οποίας πρέπει να αποπληρωθεί η οφειλή. Κατ αυτόν τον τρόπο προκύπτει η υποχρέωση καταβολής άνω των 6.000 ευρώ το χρόνο (5χ6.000=30.000) για την αποπληρωμή της οφειλής. Καταργείται έτσι το όριο του 25% της σύνταξης που κατευθύνεται στην αποπληρωμή του χρέους.
Δόση μεγαλύτερη από τη σύνταξη…
Κοντολογίς ο ελεύθερος επαγγελματίας πρέπει να πληρώνει πάνω από 500 ευρώ το μήνα για πέντε χρόνια. Όταν με βάσει τον ν.4387/16 (Κατρούγκαλου) και τις «χαμηλές» εισφορές του ν.4670/20 (Βρούτση), με 40ετία (σ.σ. αν και σπάνια περίπτωση για κάποιον που έχει οφειλή…) βγάζει σύνταξη 780 ευρώ (εισφορές 230,25 ευρώ το μήνα για κύρια σύνταξη, υγεία και ασφάλιση έναντι της ανεργίας).
Ωστόσο, οι περισσότερες περιπτώσεις ανασφάλιστων ελευθέρων επαγγελματιών με οφειλές αφορούν ηλικιωμένους στο 67ο έτος οι οποίοι προτιμούν να απαρνηθούν ασφαλιστικό χρόνο που δεν πλήρωσαν (διαγραφή), προκείμενου να μειωθεί η οφειλή κάτω του ορίου των 30.000 ευρώ.
Σε μια τέτοια περίπτωση, με 15ετή ασφάλιση δηλαδή στην κατώτερη κλάση (που επιλέγει το 90% των ελευθέρων επαγγελματιών), οι τελικές αποδοχές (εθνική και ανταποδοτική σύνταξη) είναι μόλις 470 ευρώ το μήνα. Σχεδόν 30 ευρώ λιγότερα από τη δόση…
Σύνταξη ανασφάλιστου
Σε μια τέτοια περίπτωση, και στο βαθμό που ο ανασφάλιστος ηλικιωμένος δεν έχει προς μεταβίβαση περιουσιακά στοιχεία καθώς το χρέος στο ΚΕΑΟ θα συνεχίσει να τον βαραίνει, συμφέρει η λήψη σύνταξης ανασφάλιστου ηλικιωμένου ύψους 388 ευρώ (μείον εισφορά υγείας 6%).
Βεβαίως σε αυτή την περίπτωση το οικογενειακό εισοδήματα θα πρέπει να είναι κάτω των 8.640 ευρώ το χρόνο.