Η διαφορά της Ελλάδας με την Τουρκία στο Αιγαίο Πέλαγος και ο ρόλος που μπορεί και πρέπει να διαδραματίσει σε αυτό το πρόβλημα η Ευρωπαϊκή ΈνωσηΤου Θεόδωρου Κ. Καρυώτη*
Ένα από τα πιο σημαντικά έργα της Διάσκεψης για το Δίκαιο της Θάλασσας (1973-1982) ήταν η δημιουργία και η κωδικοποίηση του θεσμού της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Έτσι, δόθηκε ένα τέλος στη χαώδη κατάσταση που επικρατούσε μέχρι τότε στο Διεθνές Δίκαιο Αλιείας.
Με βάση τα άρθρα 55, 56, 57 της νέας Σύμβασης, ως ΑΟΖ ορίζεται η πέραν και παρακείμενη της αιγιαλίτιδας ζώνης περιοχή, το πλάτος της οποίας μπορεί να φτάσει τα 200 ναυτικά μίλια (ν.μ.), από τις γραμμές βάσης από τις οποίες μετράται το πλάτος της αιγιαλίτιδας ζώνης και εντός της οποίας το παράκτιο κράτος ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα σε θέματα που έχουν σχέση με την εξερεύνηση, την εκμετάλλευση, τη διατήρηση και διαχείριση των φυσικών πηγών ζώντων ή μη των υδάτων, του βυθού και του υπεδάφους της θάλασσας, καθώς και κυριαρχικά δικαιώματα, που αναφέρονται στην εξερεύνηση και οικονομική εκμετάλλευση των ρευμάτων και των υπερκείμενων της θάλασσας ανέμων.
Πριν από πολλά χρόνια απέκτησαν οι υπηρεσίες μας ένα απόρρητο κείμενο του Τουρκικού Γενικού Επιτελείου, το οποίο περιείχε μια εμπεριστατωμένη ανάλυση της τουρκικής στρατηγικής στην περιοχή μας. Ήταν γραμμένο σε απλοϊκή γλώσσα, αλλά τα όσα ανέφερε ήταν πολύ σοβαρά και δεν άφηναν αμφιβολίες για τους στόχους της πολιτικής της Άγκυρας σε σχέση με την Ελλάδα ούτε για την αυθεντικότητά του. Έγραφε το τουρκικό εγχειρίδιο:
«Τα ανατολικά νησιά του Βορείου Αιγαίου (Λέσβος, Χίος, Σάμος) περικλείουν τα παράλια της Ανατολίας στο Αιγαίο. Τα νησιά αυτά κατέχουν θέσεις στις προσβάσεις εισβολής στην Ανατολία και αποτελούν προφυλακή για την άμυνά της σε περίπτωση επίθεσης...». Και συνέχιζε το κείμενο του Τουρκικού Γενικού Επιτελείου: «...
Οι παρακάτω πραγματικότητες αποδεικνύουν ότι σ' έναν πόλεμο η ελληνική αντίσταση θα είναι αδύνατη. Τα νησιά βρίσκονται πολύ μακριά από την Ελλάδα και η αποστολή δυνάμεων από τη μητέρα πατρίδα για την προστασία τους θα είναι πολύ δύσκολη. Ακόμη περισσότερο αφού, με βάση τη Συνθήκη της Λωζάννης, είναι ανοχύρωτα...». Και καταλήγει η ανάλυση του Γενικού Επιτελείου της Τουρκίας: «Από απόψεως ασφάλειας της Τουρκίας, εκτός των σημερινών συνόρων, υπάρχει ανάγκη δημιουργίας μιας ζώνης ασφαλείας που να συμπεριλαμβάνει και τα κοντινά νησιά».
Σαφές το κείμενο... Εξάλλου, μιλώντας από χειρογράφου, ο πρώην πρωθυπουργός της Τουρκίας Τ. Οζάλ, σε λόγο του στη Βουλιαγμένη στις 13 Ιουνίου 1988, ανέλυσε τα αίτια της ελληνοτουρκικής διαμάχης, όπως τα αντιλαμβάνεται η Τουρκία! «Το κύριο χαρακτηριστικό», είπε, «του εθνικού κράτους (της Τουρκίας) είναι η ευαισθησία στα εθνικά του συμφέροντα. Η περίοδος Βενιζέλου - Ατατούρκ, στην οποία οικοδομήθηκε το σημερινό στάτους κβο, δεν έχει ομοιότητα με τη σημερινή εποχή».
Επομένως, συμπληρώνουμε εμείς, πρέπει να αλλάξει...